Ten miesiąc został zdominowany przez konflikt wokół budowy drogi przebiegającej przez Rodzinne Ogrody Działkowe im. W. Szafera przy ul. Skrajnej w Rzeszowie. Zaangażowanie działkowców, atrakcyjność przyrodnicza oraz odzew społeczny na problemy wokół tego terenu zieleni spowodował intensyfikację działań w jego obronie. Postanowiliśmy włączyć media, co spotkało się z dużym odzewem zarówno telewizji, lokalnej prasy codziennej, jak i portali Internetowych. Temat stał się publiczny. Zredagowane pisma z wątpliwościami działkowców skierowane zostały do Prezydenta Miasta Rzeszowa, Polskiego Związku Działkowców na poziomie lokalnym i krajowym. Intensywnie odbywały się spotkania z radnymi, Prezesem Podkarpackiego Okręgu PZD i dziennikarzami. Udało się uzyskać dokumentacje wniosku i decyzji ZRiD o inwestycji drogowej. Wniosło to wiele dodatkowych informacji do toczącej się sprawy. Obszerny 600 stronicowy dokument został przeanalizowany, a wyciągnięte wnioski i argumenty stanowiły i stanowią podstawę merytorycznej dyskusji w tej kwestii. Istotnym jej elementem stała się możliwość podważenia zasadności decyzji o budowie drogi w skutek zasiedzenie dwóch działek przez działkowców na których ma być realizowana inwestycja, jak również nadużycia w interpretacji przepisów KPA w celu poprawienia błędów w decyzji ZRiD.

            Znaczącym wydarzeniem było spotkanie z kierownictwem Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta. W czasie zebrania próbowaliśmy wypracować zasady współpracy w zakresie udostępniania informacji o środowisku, możliwości powołania zespołu konsultacyjno-doradczego do spraw drzew, dopuszczania organizacji na prawach strony do toczących się postępowań oraz interpretację art. 44 ustawy o ochronie przyrody. Po wymianie wielu argumentów z każdej ze stron w zasadzie sytuacja nie uległa zmianie. Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta wbrew deklarowanych chęci do współpracy okazał się niewładny w podejmowaniu decyzji, które mogłyby usprawnić i poprawić naszą współprace w zakresie ochrony zieleni wysokiej w mieście.

            Pomimo wcześniejszych interwencji i rozmów z kierownikiem budowy w obrębie ul. Spiechowicza 9-15 zastaliśmy na miejscu poważnie uszkodzone korzenie drzew. Z miejsca została zrobiona relacja live na naszym portalu Facebook, co zaskutkowało reakcją Prezydenta Miasta Rzeszowa. W rezultacie złożył wniosek o wyjaśnienie sprawy do Departamentu Ochrony Środowiska Podkarpackiego Urzędu Marszałkowskiego.

W kilkudniowych odstępach wykonaliśmy jeszcze dwie relacje live na portalu Strażników Drzew. Pierwsza z nich pokazuje nieprawidłowości w zakresie składowania urobu ziemi przy drzewach (ul. Staszica 20), która prowadzi do miażdżenia i przyduszania bryły korzeniowej. Kolejna relacja live skupia się na uszkodzeniach dokonanych przez niewłaściwe przycinanie stożka wzrostu i korony sadzonek (koło ul. Towarnickiego 4), które prawdopodobnie spowodują uschniecie lub wadliwy wzrost drzew.

            Wsparliśmy lokatorkę ul. Zelwerowicza 10 C, która poinformowała nas o planach wycięcia w okolicy jej zamieszkania 15 drzew. Na miejscu oceniony został stan drzew i odbyła się rozmowa z innymi mieszkańcami, którzy są za wycięciem wnioskowanych drzew. Na bazie oględzin i przeprowadzonej rozmowy przygotowaliśmy pismo do Wspólnoty Mieszkaniowej zarządzającej tym terenem. W dokumencie zawarliśmy nasze stanowisko w tej sprawie i inne drogi prowadzące do rozwiązania problemu. Wspólnie z zainteresowaną mieszkanką będziemy monitorować dalszy przebieg postępowania.

            Kontynuowana była wymiana pism w zakresie wyjaśnienia zasad udostępniania informacji o środowisku w Wydziale Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Rzeszów.

Zainteresowanym udzielaliśmy informacji o inwestycjach zagrażającym drzewom w ich rejonie np. projekty drogowe przy ul. Siemieńskiego, Batorego i Warszawskiej. Informowaliśmy mieszkańców ul. Spiechowicza o stanie realizacji inwestycji „Rewitalizacji podwórek i przestrzeni międzyblokowej” i wynikających z niej zagrożeń dla zieleni wysokiej.

            Zgłosiły się dwie osoby chcące wesprzeć nasze działania projektowe

Miesiąc kwiecień w statystykach:

Ilość zgłoszeń od mieszkańców w ciągu miesiąca: 4

z czego zgłoszenia:

• wycinka – 4
• okaleczenie drzewa – 0
• inne (np. nasadzenia, pomniki przyrody) – 0

Inicjatywy własne strażnika: 3

Udzielone informacje i porady: 2

Działania czerwcowe skupiały się głównie na toczącej się sprawie Rodzinnych Ogrodów Działkowych im. w Szafera. Warto dodać, że zgłaszają się do nas również działkowcy z innych ogrodów z prośbą o pomoc.

Na początku miesiąca odbyło się spotkanie z Ruchem Razem dla Rzeszowa w celu omówienia i skonsolidowania działań w zakresie zieleni miejskiej, w tym ochrony ogrodów działkowych. W spotkaniu łącznie wzięło udział siedem osób (2 – Razem dla Rzeszowa, 2 – przedstawiciele  ogrodów działkowych, 1 – radny Rady Miasta, 2 – Strażnicy Drzew). 

W czasie spotkania ustalono:

• założenie wspólnej grupy na Facebook pod nazwą Zielony Rzeszów,
• zorganizowanie spotkania z Biurem Rozwoju Miasta w celu uzyskania informacji co do ich planów w zakresie zagospodarowywania zieleni miejskiej inwestycjami,
• zebranie kontaktów do wszystkich Zarządów Rodzinnych Ogrodów Działkowych w Rzeszowie,
• zorganizowanie wspólnego spotkania w sprawie zieleni miejskiej dla wszystkich zainteresowanych sprawą.

Odbyły się również dwa spotkania z Zarządem ROD im. W. Szafera oraz zaangażowanymi działkowcami. W efekcie tych zebrań udało nam się umówić spotkanie z Prezydentem Miasta (zapisy na listę interesantów na spotkanie rozpoczną się z początkiem lipca, tak informował sekretariat Prezydenta) aby poznać jego stanowisko w sprawie budowy drogi przez ogrody działkowe. Ponadto zamierzamy napisać uchwałę obywatelską o zmianie planów zagospodarowania przestrzennego, który dotyczy ROD im. W. Szafera. Dodatkowo zamierzamy dokonać ekspertyzy przyrodniczej pod kątem gatunków chronionych.

Miała miejsce ponowna interwencja na Rodzinnych Ogrodach Działkowych im. W. Szafera w związku z kolejną próbą inwestora i wykonawcy projektu wkroczenia na teren ogrodów działkowych. Celem budowlańców było rozpoczęcie budowy drogi i wycinki drzew w ramach  decyzji ZRID nr 21/2019 AR.6740.68.2019. MR 51 z dnia 05 listopada  2019 r. podjętej przez Prezydenta Miasta. Dotyczy ona zezwolenia na realizację inwestycji drogowej pn.: „Budowa publicznej drogi gminnej 46 KZ od ul. Lubelskiej do 45 KZ”.

O sytuacji poinformowali mnie działkowcy. Pojechałem na miejsce, gdzie działkowcy blokowali wejście wykonawcy na teren ogrodów. Wezwana została policja, którą poinformowałem o braku zezwolenia ze strony inwestora i wykonawcy na odstępstwa od ochrony gatunkowej wydawanego przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Jest ona niezbędna w przypadku takiego terenu zieleni. Po wyjaśnieniach i stwierdzeniu faktycznego braku zezwolenia wykonawca odstąpił od dalszych działań i postanowił wystąpić o stosowne pismo. Wykonaliśmy dokumentację zdjęciową, a  po zajściu wraz z ekspertem do spraw komunikacji i promocji projektu zrobiliśmy relację live na profilu Facebook Strażników Drzew.

Ogrody działkowe im. Wieniawskiego to następna ostoja zieleni miejskiej, której zagraża inwestycja budowlana. W związku z planami budowy drogi, która miałaby przebiegać przez te ogrody odbyło się spotkanie z Zarządem Komisarycznym Rodzinnych Ogrodów Działkowych im. Wieniawskiego. Wstępnie zapoznałem się z przedstawioną dokumentacją w tej sprawie. Zgodnie z ustaleniami przygotowałem dla Zarządu pismo negujące zasadność budowy drogi. Ponadto stworzyliśmy petycję papierową i Internetową do podpisania przez działkowców w sprawie sprzeciwu inwestycji drogowej.

Przekazałem zainteresowanym działkowcom z ul. Osmeckiego 7 i 9 umowy najmu między Firmą Nexet a Biurem Gospodarki Mienia w Rzeszowie. Dokument został udostępniony wraz z aneksem nanoszącym wnioskowane przez nas i działkowców zmiany zachowujące zieleń i drzewa.

Kolejne działania skupiały się wokół drzew, którym zagrażało przedsięwzięcie „Rewitalizacja podwórek i przestrzeni międzyblokowej” przy ulicy Spiechowicza. O sytuacji poinformowała nas zaniepokojona mieszkanka. Sprawa dotyczyła wierzby i dwóch rabini akacjowych. Wykonawca przedsięwzięcia miał możliwość zachowania tych drzew w trakcie realizacji prac. Aby tego dokonać niezbędna okazała się konsultacja z kierownikiem budowy. Dzięki pomocy mieszkanki ulicy Spiechowicza otrzymałem do niego nr telefonu. Przeanalizowałem również dokumentację inwestycji i wniosek o wycinkę drzew a następnie skontaktowałem się z kierownikiem budowy. W trakcie rozmowy ustaliliśmy, że spotkamy się w następnym tygodniu celem odniesienia założeń planistycznych do realiów przestrzennych podwórka oraz przedstawienia sytuacji mieszkańcom. Wszystkie ustalenia zostały przekazane lokatorom ulicy Spiechowicza. Przy okazji kolejnej rozmowy z kierownikiem budowy zostałem poinformowany, że wszystkie drzewa zostają (w tym wspomniana wcześniej wierzba i dwie rabinie akacjowe) i nie będzie już żadnych wycinek. Co do innego drzewa, gdzie chodnik kolidował z bryłą korzeniową to droga dla pieszych zostanie odsunięty od drzewa, aby nie uszkadzać korzeni. Wszystkie te informacje przekazałem mieszkańcom.

Do następnych interwencji doszło po zgłoszeniu o ponownej wycince drzewa w Ogrodzi Jordanowskim przy ul. Skłodowskiej. W tym samym miejscu okoliczni mieszkańcy pisali petycję do MZBM by więcej drzew tam już nie wycinano. MZBM otrzymał zgodę od  Urzędu Marszałkowskiego na wycinkę z powodów bezpieczeństwa. Innym miejscem, gdzie dokonano wycinki na wniosek MZGM jest ulica Dominikańska. Według relacji mieszkańca wycięto zdrowe drzewo. Byłem na miejscu obydwu wycinek i wykonałem zdjęcia pni w odniesieniu do taśmy mierniczej. Przeprowadziłem rozmowę z oburzonymi mieszkańcami, którzy twierdzili że nie było żadnych informacji na tablicach ogłoszeń o planowanej wycince. Zdecydowałem się zawnioskować o udostępnienie dokumentów w tej sprawie celem sprawdzenia czy takie informacje konsultacyjne są w dokumentacji i co faktycznie było powodem wycinki. 

Jeszcze jedno zgłoszenie napłynęło do nas ze Stowarzyszenia Rowery.pl z Rzeszowa. Alarm tyczy się planowanej wycinki drzew przy ul. Sikorskiego, gdzie ma powstać zatoczka do ważenia samochodów. W ocenie Stowarzyszenia istnieje inne, dogodniejsze miejsce budowy wagi z zachowaniem aktualnie przeznaczonych do wycinki drzew. Przeanalizowałem sytuację i będziemy interweniować w sprawie.

Innym z kolei problemem okazał się sygnał, który dotarł do nas z osiedla Andersa. Przesłano mi zdjęcia mogące świadczyć o tym, że ktoś podlewa drzewo jakimś środkiem w celu zniszczenia go.

Po inspekcji drzewa – wiąz przy ul. Spiechowicza 6, stwierdziłem że w rozgałęzieniu V-kształtnym, około 30 cm od szyjki korzennej, w skutek pęknięcia tkanki przewodzącej substancje odżywcze następuje wyciek. Wydzielina jest cały czas wilgotna i nie posiada zapachowych cech płynu mogącego szkodzić drzewu.

Czerwcowa aktywność skupiała się również wokół spraw natury urzędowej. Ponownie odwiedziliśmy Biuro Nieruchomości Miasta Rzeszów. Powodem wizyty było potwierdzenie zamiany miejsca parkingowego. Zamiast terenu zadrzewionego parking powstanie na terenie łąki. Biuro potwierdziło zamianę miejsca inwestycji, nie mniej czekam na pisemne udostępnienie umowy dzierżawy dla zainteresowanej firmy.

Zostało zredagowane zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego na decyzję Prezydenta Miasta Rzeszów. Sprawa dotyczy niedopuszczenia nas – Fundacji Będzie Dziko – w charakterze strony do sprawy związanej z wycinką 42 drzew kolidujących z inwestycją przy ul. Dominikańskiej w Rzeszowie.

Przeprowadziliśmy uzgodnienia z projektową prawniczką co do odpowiedzi z Urzędu Miasta w sprawie interpretacji art. 44 ustawy o ochronie przyrody. Uznaliśmy, że pismo jest tak skonstruowane, że nie zajmuje żadnego stanowiska w tej sprawie. Postanowiliśmy spróbować kolejnym pismem zmusić Urząd Miasta do jednoznacznej odpowiedzi. Pani prawnik ma przygotować pismo i przesłać mi je do konsultacji.

Został przygotowany i złożony wniosek do Departamentu Ochrony Środowiska Podkarpackiego Urzędu Marszałkowskiego o okaleczeniu drzewa na terenie Publicznego Przedszkola nr 41 w Rzeszowie przy ul. Dominikańskiej 2.

Interwencja w sprawie: https://bip.erzeszow.pl/pl/274-wydzial-architektury/6002-obwieszczenia/33437-obwieszczenie-ar67336482021ag.html?fbclid=IwAR1EhlERoRBeo2NDaNmQgu47wZbi4phCifjh6bCbvKtl3W8HVBwGRiuBicI

Otrzymaliśmy zapewnienie, że drzewo (żywotnik zachodni) zostanie przesadzone w inne miejsce w okolicy. Sprawę będziemy monitować.

Zostały złożone wnioski do Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Rzeszów oraz Departamentu Ochrony Środowiska Podkarpackiego Urzędu Marszałkowskiego o udostępnienie ośmiu bieżących spraw. Dotyczą one wniosków o zgodę na wycinkę drzew.

W tym miesiącu pracowaliśmy również z naszymi wolontariuszami nad działaniami i procedurami nadawania drzewu miana pomnika przyrody. Będą one obejmować wspólne wyszukiwanie z mieszkańcami miasta drzew pomnikowych, fotografowanie, mierzenie i ocenę drzewa. Do zadań należy też przygotowanie i złożenie wniosku do Urzędu Miasta Rzeszów o nadanie drzewu ochronnego statutu pomnika przyrody.

Jednym z drzew, które chcielibyśmy aby Urząd Miasta objął ochroną pomnikową jest dąb czerwony z ulicy Podwisłocze 24. Stosowne dokumenty już zostały zredagowane i złożone do urzędu.

Należy jeszcze wspomnieć o 13 palących sprawach, w ramach których planowana jest wycinka 412 drzew. Bazując na danych zamieszczonych na portalu Ekoportal przygotowałem post informujący o tej sytuacji i zamieściłem go na naszym Facebooku Strażników Drzew.

Miesiąc czerwiec w statystykach:

Ilość zgłoszeń od mieszkańców w ciągu miesiąca: 7

Zgłoszenia:

• wycinka – 3
• okaleczenie drzewa – 2
• inne (np. nasadzenia, pomniki przyrody) – 2

Inicjatywy własne strażnika: 4

Udzielone informacje i porady: 8

Działania Strażników Drzew w sierpniu były pełne spotkań i aktywności dotyczących ochrony zieleni zarówno w Rzeszowie, jak i na terenach podmiejskich.

            Ważnym zadaniem Strażników była współpraca z działkowcami. Już na samym początku miesiąca uczestniczyliśmy na spotkaniu w Rodzinnych Ogrodach Działowych Zalesie, w którym poza działkowcami brał udział również Prezydent Miasta. Tematem zgromadzenia była budowa drogi na terenie tych ogrodów.

W związku z planowaną inwestycją drogową, która miałaby przebiegać przez ROD im. W. Szafera stworzyliśmy, wspólnie z grupą sześciu działkowców, opracowanie oddziaływania tej inwestycji na środowisko pod aspektem ekousług płynących z terenów zieleni działkowej.

Co więcej, odbyło się również spotkanie w tej sprawie u Prezydenta Miasta. Podczas posiedzenia omówiono temat inwestycji, jej celowość oraz możliwość rezygnacji z jej realizacji.

W sprawie ogrodów im. W. Szafera musieliśmy złożyć wizytę w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Chcieliśmy otrzymać informację dotyczącą wniosku Miejskiego Zarządu Dróg w Rzeszowie w sprawie zniesienia ochrony gatunkowej przy inwestycji drogowej w tych ogrodach działkowych. Okazało się, że wniosek wpłynął 16.08.2021 r., a decyzja została podjęta 17.08.2021 r. Postanowiliśmy wyjaśnić sprawę z naszym prawnikiem projektowym.

W kwestii ogrodów im. W. Szafera odbyło się jeszcze jedno spotkanie działkowców z Prezydentem Miasta Konradem Fijołkiem. W jego trakcie Prezydent poinformował, że na chwilę obecną zostanie położona rura kanalizacyjna niezbędna do odprowadzania wód opadowych do Wisłoka, a co do drogi oświadczył, że „jest sprzyjający klimat” by poprowadzić jej przebieg w sposób niekolidujący z ROD Szafera.

Ważną inicjatywą tego miesiąca była konferencja prasowa, która odbyła się 25 sierpnia w parku przy placu Ofiar Getta w Rzeszowie. Uczestniczyli w niej reprezentanci działkowców z ROD im. W. Szafera, przedstawiciele Polskiego Związku Działkowców oraz Strażnicy Drzew. Pomimo zaproszenia na konferencję, Prezydent Miasta nie wziął w niej udziału. Otrzymaliśmy natomiast informację z Kancelarii Prezydenta o ewentualności ustosunkowania się do treści i problemów poruszanych na konferencji. W jej trakcie przedstawiono założenia i cele projektu, rezultaty jego pierwszego etapu, plany na drugi etap a także trudności w realizacji niektórych jego założeń. Ważnym elementem konferencji było przedstawienie problemów i ich źródeł we współpracy z administracją w realizacji celów projektu.  Dodatkowo w trakcie konferencji zaprezentowano wystawę fotograficzną „Piękne i Okaleczone”. Po spotkaniu odbyła się dyskusja z przedstawicielką Kolegium Prezesów ROD i Okręgowego Podkarpackiego Polskiego Związku Działkowców o dalszej współpracy Strażników z tymi organizacjami.

            Istotną częścią działań Strażników jest reagowanie na zgłoszenia mieszkańców miasta. W sierpniu otrzymaliśmy parę takich zgłoszeń, które dotyczyły inwestycji zagrażających drzewom. Pierwszy sygnał napłynął do nas od mieszkańca Rzeszowa zaniepokojonego wykopami w bliskiej odległości od drzewa w okolicy ul. 3-go Maja i Zygmuntowskiej na podwórku między blokami przy biurach PZU. Faktycznie prowadzono prace ziemne przez MPWiK, wykopy były już zasypane.

Inne zgłoszenie otrzymaliśmy za pośrednictwem komunikatora Messanger i dotyczyło ono budowy chodnika zagrażającego drzewu przy ulicy Potockiego 152. W skutek zgłoszenia dokonałem oględzin tego drzewa – dębu szypułkowego.

Kolejna interwencja dotyczyła planowanej wycinki na osiedlu Krakowska Południe w Rzeszowie. Po sprawdzeniu w WOŚiR okazało się, że decyzja została wydana na wycięcie dwóch, w ocenie inspektorów, zagrażających drzew i sprawa jest zamknięta administracyjnie.

Jeszcze jeden sygnał dotyczył drzewa rosnącego przy ulicy Żurawiej 13. Znajdującemu się tam świerkowi srebrzystemu zagraża wycinka na skutek prac remontowych przy budynku.

Otrzymaliśmy również informację od mieszkanki Rzeszowa dotyczącą zieleni przy ul. Dominikańskiej, gdzie wspieraliśmy mieszkańców  w protestach przeciwko wycince drzew pod inwestycję budowlaną. Pomimo że sprawa jest w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Rzeszowie, deweloper rozpoczął przedsprzedaż mieszkań w budynkach mających tam powstać. Zaniepokojona rzeszowianka, uczestnicząca we wcześniejszych protestach, dopytywała o aktualna sytuację w tej sprawie.

Jedno ze zgłoszeń, jakie otrzymaliśmy dotyczyło współpracy w projekcie ,,Strażnicy Drzew w Rzeszowie”. Wiadomość napłynęła od mieszkańca rzeszowskiej Wilkowyji. Wyjaśniłem czym może się zajmować i Pan zdecydował się skupić na swoim rejonie pod kontem procedowania drzew okazałych na pomniki przyrody, śledzenia wycinek drzew i monitorowania zagrożeń.

Ponadto udaliśmy się z wizytą do Zarządu Zieleni Miejskiej i Miejskiego Zarządu Dróg w Rzeszowie w sprawie dwóch dębów, które rosną przy ul. Fredry i ul. Poniatowskiego. Wokół tych drzew będą prowadzone prace budowlane. W związku z tym złożyliśmy wniosek o opracowanie eksperckie, co do takiego wykonania prac i zastosowania takich technologii, które nie ingerują w bryłę korzeniową drzewa. Rozmowy w tej sprawie będą się odbywać w najbliższym czasie.

            Sprawą, która również wymagała naszego zaangażowania było zgłoszenie od mieszkanki Poręb Kupieńskich koło Kolbuszowej. Poinformowała nas o zmuszaniu jej przez działania administracyjno-sądowe do wycinki drzew na jej działce.

W celu udzielenia pomocy Pani udaliśmy się do Poręb Kupieńskich. Na miejscu przeprowadziliśmy wywiad z właścicielką działki, zeskanowaliśmy dokumenty i zrobiliśmy wizję lokalną terenu. Postanowiliśmy skonsultować sprawę z prawnikiem projektowym i adwokatem zainteresowanej w najbliższym czasie.

Parę dni później odbyłem rozmowę telefoniczną z właścicielką działki. Okazało się, że nie zastosowała się do naszych zaleceń i po naszej wizycie wycięła dwie brzozy oraz podcięła koronę dębu. Jest to starsza osoba, z którą trudno się komunikować. W związku z tym poprosiliśmy o kontakt z adwokatką reprezentującą właścicielkę działki.

W kontekście sprawy mieszkanki z Poręb Kupieńskich skonsultowałem z naszą projektową prawniczką sytuację prawną dotyczącą wycinania drzew na terenach ornych, wymóg dotyczący zgłaszania takich wycinek, zasad prawnych tyczących się obecności drzew w sąsiedztwie działek odrębnych właścicieli oraz procedur związanych z wnioskiem o pomnik przyrody. 

            W zakresie naszych działań skonsultowaliśmy się z ekspertem i radcą prawnym Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej z Katowic. Spotkanie dotyczyło obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej, w ramach której można by ustanowić tereny zielone przy planach zagospodarowania przestrzennego miasta Rzeszów.

            W sierpniu przygotowaliśmy i złożyliśmy również parę wniosków o ustanowienie drzewa pomnikiem przyrody. Można tu wymienić; topola z okolic ulicy Podwisłocze 15 oraz klon srebrzysty z ulicy Podwisłocze 34. Na wniosek mieszkanki Nowego Miasta przygotowaliśmy wniosek o ustanowienie pomnikiem przyrody drzewa kasztanowiec z ulicy Podwisłocze 2.

Niestety nie wszystkie wnoszone przez nas wnioski będą dalej procedowane, mianowicie 13 drzew z gatunku topola kanadyjska. Ekspertyza dendrologiczna uznała te drzewa za zagrażające, a ich stan fitosanitarny oceniła jako zły. W sprawie odmowy skonsultowaliśmy się z prawniczką projektu.

            Nasze sierpniowe zaangażowanie w ochronę zieleni dotyczyło również współorganizowania  akcji zbierania śmieci w Rezerwacie ,,Lisia Góra”, gdzie znajduje się wiele pomników przyrody i okazałych drzew. Naszym partnerem w tym działaniu było Stowarzyszenie Ekoskop z Rzeszowa.    

Miesiąc sierpień w statystykach:

Ilość zgłoszeń od mieszkańców w ciągu miesiąca: 7

z czego zgłoszenia:

• wycinka – 5
• okaleczenie drzewa – 1
• inne (np. nasadzenia, pomniki przyrody) – 1

Inicjatywy własne strażnika: 6

Udzielone informacje i porady: 5

Październik obfitował w działania na tle ochrony drzew, był też pełen spotkań dotyczących polepszenia warunków zieleni miejskiej.

            Wraz z początkiem miesiąca rozpoczęliśmy działania mające na celu uratowanie drzew z ulicy Dominikańskiej, które przeznaczono do wycinki. W Wydziale Ochrony Środowiska spotkaliśmy się z kierownictwem. Wraz z naszą prawniczką przygotowaliśmy również pismo z wnioskiem o włączenie Strażników Drzew – Fundacji Będzie Dziko – w charakterze strony w postępowaniu administracyjnym. Wydział Ochrony Środowiska wydał na to zgodę, a my przygotowaliśmy zażalenie na decyzję zezwalającą na wycinkę wspomnianych drzew.

W działaniach na rzecz uratowania tych drzew mieszkańcy ulicy Dominikańskiej także wykazali się aktywnością. Wraz z nimi przygotowaliśmy pikietę informacyjno – demonstracjną, która odbyła się 14.10.2021 r. Temat przyciągnął również media, które zrelacjonowały wydarzenie.

Nagłośnienie tego zagadnienia nie powstrzymało dewelopera przed podjęciem próby wycinki drzew. Na miejsce została wezwana Policja, poseł, radni, dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Rzeszowie oraz media lokalne łącznie z TVP Rzeszów. Prezydent miasta został poinformowany o zajściu. Pomimo to, nie udało się zapobiec wycince, a służby mundurowe – Policja były bierne. Prezydent zapowiedział posiedzenie z prawnikami w tej sprawie i wyciągnięcie konsekwencji wobec dewelopera. W naszej ocenie jego działanie było nielegalne.

Sprawa drzew z ulicy Dominikańskiej stała się na tyle głośna, że wraz z lokalną telewizją TVP Rzeszów przygotowaliśmy materiał filmowy z udziałem mieszkańców. Program zostanie wyemitowany w czwartek 28.11.2021 r. o godzinie 19:00 w TVP Rzeszów.

            Aby móc lepiej chronić drzewa w mieście kontynuowaliśmy prace nad utworzeniem zespołu do spraw drzew. W tym celu spotkaliśmy się z wiceprezydentem miasta Urbanikiem, który wyraził aprobatę dla pomysłu. Umówiliśmy kolejne tego typu spotkanie, tym razem z Panią wiceprezydent Kazimierczak.

Do prac nad tworzeniem zespołu włączyło się Stowarzyszenie Ekoskop. Zasady współpracy omówiliśmy w trakcie rozmowy telefonicznej.

Możliwość współpracy w ramach zespołu została omówiona w trakcie spotkania w Departamencie Ochrony Środowiska w Urzędzie Marszałkowskim.

Wraz z prawniczką przeanalizowaliśmy temat zespołu pod kątem ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie oraz kodeksu postępowania administracyjnego.

Na koniec spotkaliśmy się z Prezydentem Rzeszowa Konradem Fijołkiem w celu omówienia zasad pracy zespołu i harmonogramu realizacji tego przedsięwzięcia.

            Jeszcze jedno spotkanie, w którym braliśmy udział odbyło się w Biurze Rozwoju Miasta Rzeszowa i dotyczyło studium zagospodarowania przestrzennego odnośnie kierunków planistycznych w zakresie zieleni miejskiej. Biuro zorganizowało nawet konsultacje społeczne w tej sprawie. Odbyły się w Urban Labie Rzeszów i braliśmy w nich udział.

            W październiku kontynuowaliśmy rozmowy z Zarządem Dróg w Rzeszowie o możliwości współpracy. Rozmowa z dyrektorem Zarządu, jaką przeprowadziliśmy dotyczyła sposobności konsultowania inwestycji drogowych i pielęgnacji drzew w pasie drogowym.

Poza tym rozpoczęliśmy wdrażanie standardów dotyczących drzew, które wypracowała Fundacja EkoRozwój z Wrocławia. Zapoczątkowaliśmy też konsultacje w sprawie wykonania prac drogowych przy okazałym dębie z ulicy Fredry.

            Jesienią miała miejsce nasza interwencja dotycząca drzewa pomnikowego przy ulicy Magórskiej.  Mieszkanka zgłosiła nam prace ziemne w obrębie bryły korzeniowej drzewa. O zajściu poinformowaliśmy Straż Miejską. Całą sytuację przeanalizowaliśmy z prawniczką, w przypadku pomnika przyrody doszło do wykroczenia. Dodatkowo złożyliśmy wizytę w Wydziale Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Rzeszów, aby omówić to zajście. Pisemnie zgłosiłem możliwość popełnienia przestępstwa.

            Z innych zgłoszeń, jakie napłynęły do nas od mieszkańców miasta wspomnieć należy telefon od zaniepokojonego lokatora osiedla Andersa. Zwrócił on uwagę na wykopywanie sadzonek drzew i nasadzanie nowych na ich miejsce. Po tym sygnale interweniowałem w Wydziale Inwestycji Urzędu Miasta Rzeszów i Administracji MZBM. Jak się okazało, firma odpowiedzialna za nasadzenia wykonała je niezgodnie z wytycznymi. Sadzonki, które posadzili były za małe i aktualnie wymieniali je na większe.

Następne zgłoszenie, które należało wyjaśnić to nasadzenia na Rynku Rzeszowskim. W miejsce akacji, którą wyłamał wiatr należało posadzić nowe drzewo. Mimo że warunki przestrzenno – urbanistyczne pozwalają na nasadzenie bardziej okazałego drzewa, chociażby dębu czy platana o rozłożystej i pięknej koronie, to posadzono znowu akację. Z Kancelarii Prezydenta dowiedziałem się, że ta decyzja była uwarunkowana przez Konserwatora Zabytków, który nie zgodził się na inny gatunek drzewa.

            W październiku skupiliśmy się również na szukaniu nowych pomników przyrody. Jedno z drzew znajduje się w Olszynkach. Przeanalizowaliśmy dokumentację w tym temacie i skonsultowaliśmy się z prawniczką. Inny z kolei kandydat to dąb rosnący w parku przy ulicy Rycerskiej w Rzeszowie. Dokonaliśmy również oględzin, pomiarów i niezbędnej dokumentacji dębu czerwonego z ulicy Lubelskiej 13A.

Dostaliśmy również zgłoszenie telefoniczne od rzeszowianina z prośbą o wsparcie grupy mieszkańców miasta w ustanowieniu drzewa pomnikiem przyrody. Poprosiłem o przesłanie lokalizacji drzewa i jego gatunku.

            W ramach ochrony drzew i propagowania tej działalności ogłosiliśmy dwa konkursy na naszym portalu społecznościowym Facebook. Pierwszy z nich to konkurs poetycki na haiku o drzewach. Drugi natomiast to konkurs fotograficzny, którego przedmiotem są okazałe drzewa w mieście.

             Z okazji nadchodzącego Pikniku Naukowego Eskploracje rozpoczęliśmy wyszukiwanie materiałów audio – wizualnych potrzebnych do prezentacji rezystografu, tomografu i naprężeniowego badania statyki drzewa.

            Aby być na bieżąco w kwestii wycinek drzew w mieście regularnie monitorujemy Ekoportal i BIP. Udało się  wyłonić jedną sprawę, w której złożyłem wniosek o udostępnienie dokumentacji Wydziale Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Rzeszowie sygnatura sprawy: SR-III.6131.208.2021 o wycięcie 21 drzew w rejonie rzeki Wisłok.

            Wzięliśmy udział w oględzinach drzew na osiedlu Andersa przy ul. Spiechowicza 6 z inspektorami Departamentu Ochrony Środowiska Podkarpackiego Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie.

            Pod koniec miesiąca odbyła się konferencja prasowa Prezydenta Miasta Pana Konrada Fiołka, w czasie której zaprezentowano akcję „Rzeszów sadzi”. W jej ramach odbędą się w listopadzie trzy spacery z Prezydentem oraz wizje lokalne w rożnych częściach miasta. Mają one wskazać możliwość nowych nasadzeń w danej lokalizacji przy współudziale mieszkańców. Jako Strażnicy Drzew zostaliśmy zaproszeni do tych spacerów.

Miesiąc październik w statystykach:

Ilość zgłoszeń od mieszkańców w ciągu miesiąca: 5

z czego zgłoszenia:

• wycinka – 2
• okaleczenie drzewa – 1
• inne (np. nasadzenia, pomniki przyrody) – 2

Inicjatywy własne strażnika: 8

Udzielone informacje i porady: 4

Grudniowa aktywność Strażników Drzew skupiła się wokół spraw związanych z rzeszowskimi pomnikami przyrody, działaniach terenowych, spotkaniach oraz przeglądaniu najróżniejszych dokumentów.

            Miesiąc rozpoczął się od spotkania z Prezydentem Miasta w sprawie założenia zespołu ds. drzew. Ustaliliśmy, że rozporządzenie Prezydenta w tej sprawie zostanie wydane jeszcze w tym miesiącu, a pierwsze posiedzenie zaplanowano na początek stycznia.

            Zimą kontynuowaliśmy działania związane z inwestycją Podkarpackie Centrum Lekkoatletyczne w  Rzeszowie. Pod realizację tego przedsięwzięcia planowana jest wycinka 150 drzew. W czasie spotkania w Wydziale Inwestycji Urzędu Miasta Rzeszów omówiłem aktualny stan inwestycji, a następnie przekazałem te informacje do wiadomości zainteresowanych sprawą mieszkańców ul. Sportowej.

Inne spotkanie dotyczące inwestycji miało miejsce w Miejskim Zarządzie Dróg. Wraz z dyrektorem jednostki, omówiłem sposób realizacji inwestycji, która przebiega tuż przy dębie na ul. Fredry. Przekazałem nasze sugestie, tj. podwieszany chodnik na palach i odsunięcie ronda od drzewa.

            W kwestii jeszcze jednej inwestycji otrzymaliśmy zgłoszenie telefoniczne od mieszkanki miasta. Poinformowała nas o możliwości przesadzenia drzew przy inwestycji budowlanej tj. szkoły na ul. Kwiatkowskiego/Jachowicza. Podjąłem rozmowy z wykonawcą robót. Jednakże konieczna będzie zgoda i dialog z inwestorem. Kierownik budowy ma poinformować zleceniodawcę, czyli Urząd Miasta o sprawie.

Następne zgłoszenie otrzymaliśmy drogą mailową. Dotyczyło ono zagrażającego bezpieczeństwu drzewa z ul. Kościuszki 11. W tej sprawie kontaktował się z nami Zarząd Zieleni. Poinformowano nas, że zarządcą drzewa jest Parafia Kościoła Farnego w Rzeszowie. Stosowne dokumenty, mające na celu zdjęcie ochrony konserwatorskiej z drzewa, zostały już złożone u Konserwatora Zabytków.

            W sprawie drzew zagrażających bezpieczeństwu, wysokim ryzyku upadku lub obłamaniu części korony dokonaliśmy oględzin w terenie. Przyjrzeliśmy się drzewom w rejonie pasa drogowego ul. Słowackiego (4 drzewa) i ul. Broniewskiego 7 (1 drzewo). Dokonaliśmy również przeglądu nieprawidłowo prowadzonych sadzonek – złe kształtowanie korony (6 sadzonek).

Co więcej, przeprowadzona została inspekcja dwóch drzew rosnących przy ul. Grodzisko. Powodem do oględzin było zainfekowanie roślin grzybem. Wykonaliśmy niezbędną dokumentację fotograficzną aby zgłosić drzewo do obserwacji pod względem bezpieczeństwa do Zazrądu Zieleni Miasta Rzeszów.

            Wiele z naszych grudniowych działań poświęciliśmy pomnikom przyrody. Sporo czasu oddaliśmy sprawie dwóch drzew, jednym z nich jest dąb z ul. Ćwiklińskiej, a drugim lipa drobnolistna z ul. Sienkiewicza 12. Temat ten poruszyliśmy podczas rozmowy z przewodniczącym Komisji Ochrony Środowiska Rady Miasta Rzeszów. Przy okazji omówiliśmy również zasad dalszej współpracy np. zawiadamiania nas o posiedzeniach komisji.

Sprawa tocząca się wokół wspomnianego już dębu ciągnie się bez mała dwa lata. Problem tkwi w braku zgody właściciela terenu na ustanowienie tego drzewa pomnikiem przyrody. Z tego względu Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Rzeszów, do którego wcześniej kierowano wnioski, dwukrotnie wstrzymywał procedury objęcia dębu ochroną. To zagadnienie jest też przedmiotem naszego sporu w Urzędzie Miasta. Aktualnie rozpatrywana jest nasza skarga złożona w Radzie Miasta Rzeszów o podejrzenie przekraczania uprawnień w tej kwestii przez Wydział Ochrony Środowiska. Ponad to wykonaliśmy terenowe oględziny drzewa. Zrobiliśmy zdjęcia dębu celem pokazania radnym Komisji Ochrony Środowiska, którzy będą na kolejnej sesji decydować czy drzewo będzie poddane dalszej procedurze objęcia go ochroną pomnikową.

Co do lipy, planowane jest zdjęcie ochrony pomnikowej z tego drzewa. Aby zwrócić uwagę opinii publicznej na ten problem przygotowaliśmy akcję protestacyjną. Miejski Zarząd Zieleni uzasadnia, że drzewo grozi upadkiem i opiera to na badaniach tomograficznych z jednej warstwy pnia drzewa. Uznajemy to za nieprzekonywujący i niewystarczający dowód. Nasze badania wykazały, że drzewo nie zdradza objaw grożących otoczeniu upadkiem. Zaproponowaliśmy przeprowadzenie testu obciążeniowego, który ma zweryfikować te dwie różne oceny. Niestety Miejski Zarząd Zieleni nie zgadza się na jego wykonanie stąd protest: oklejenie drzew informacją o wycince z telefonami odpowiednich instytucji, petycja w sprawie wykonania testu obciążeniowego oraz informacja  medialna.

Co więcej, Zarząd Zieleni Miejskiej w Rzeszowie udostępnił nam ekspertyzy dotyczące tego drzewa, na podstawie których Rada Miasta chce zdjąć ochronę pomnikową z lipy. Dwie analizy, z lat 2017 i 2019, są jak najbardziej do przyjęcia pod względem merytorycznym. Ostatnia, wykonana w roku 2021, ekspertyza wykazuje mniejszy poziom wypróchnienia o około 10% niż dwie poprzednie. Mimo tego i tak zalecana jest wycinka drzewa, którego witalność określona została na 1 w skali Roloffa. Trudno nam się z tą ostatnia ekspertyzą zgodzić i wnioskujemy o test obciążeniowy.

Kwestie tych dwóch drzew zostały poruszone podczas posiedzenia Komisji Środowiska Rady Miasta Rzeszów, zebranie odbyło się z naszym udziałem. Sprawa lipy wywołała burzliwą, aczkolwiek merytoryczną dyskusję. Ostatecznie Komisja zaopiniowała pozytywnie wniosek o zdjęcie ochrony prawnej z lipy. W drugim przypadku rozstrzygnięcie zagadnienia przekazano prawnikom przy Prezydencji Rzeszowa.

Innym działaniem związane z pomnikiem przyrody było asystowanie przy przycinaniu korony dębu z ul. Magórskiej. Wykonawcą zadania było PGE, a przyczyną zabiegu kolizja części gałęzi z liniami energetycznymi. Cięcia zostały wykonane poprawnie przy nadzorze inspektora Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Rzeszów. Jedyna sugestia dotyczy uchwały, w której gałęzie do cięć powinny być wyznaczone precyzyjnie.

            Kolejna kwestia, którą zajmowaliśmy się w grudniu dotyczy 13 drzew z gatunku topola rosnących w Parku Olszynki w Rzeszowie. W oparciu o ekspertyzy dendrologiczne tych drzew wykonana została analiza adekwatności argumentów użytych w decyzji i piśmie do Fundacji Będzie Dziko. Stwierdzono znaczne rozbieżność między decyzją i pismem do Fundacji Będzie Dziko a danymi zawartymi w ekspertyzach. Wynikało z nich, że tylko dwa drzewa stanowią zagrożenie. Przy jednym z nich należy rozważyć możliwość usunięcia, drugie natomiast ma umiarkowany stopień ryzyka. Pozostałe 11 drzew to niski stopień niebezpieczeństwa z wysokim wskaźnikiem Roloffa – wynosi on 1. Postanowiono sprawdzić na ile wnioskujący o ustanowienie drzewa pomnikiem przyrody powinien być traktowana jako strona w sprawie. Rozstrzygnięcie tej kwestii skierowano do analizy prawnej.

            Ważnym zadaniem dla Strażników jest analiza dokumentów oraz monitoring spraw udostępnionych poprzez Ekoportal.

Analizując dokumenty udostępnione przez Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Rzeszowie zauważyliśmy nowy element, jakim są pisma Wydziału do inwestorów z prośbą o ponowne zweryfikowanie planów budowlanych w celu zmniejszenia ilości drzew przeznaczonych do wycinki.

Po analizie kolejnej partii dokumentów z tego Wydziału wynikła potrzeba poprawienia czytelności protokołów z oględzin w terenie. Spisywane ręcznie dokumenty są w większym lub mniejszym stopniu nieczytelne. Nadal wpisywane są z automatu konkluzje: „brak występowania gatunków chronionych”, choć na zdjęciach widać otwory świadczące o występowaniu owadów lub próchnojadów. Inspektorzy w protokole nie opisują w jaki sposób doszli do takich wniosków. Wiele drzew wnioskowanych do wycinki to efekt uszkodzeń mechanicznych po nieprawidłowych redukcjach korony oraz prac przy koszeniu trawy (podcięcia szyjki korzennej). Ważną obserwacją jest też znaczne zwiększenie się pism od mieszkańców protestujących przeciw wycinkom drzew w ich otoczeniu.

Z monitoringu wniosków o wycinkę drzew w Rzeszowie zamieszczonych na Ekoportalu wybraliśmy parę spraw do bardziej wnikliwego przeanalizowania. Do Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta w Rzeszowie złożyliśmy pismo o udostępnienie dokumentów w następujących sprawach:  SR-III.6131.271.2021, SR-III.6131.272.2021, SR-III.6131.269.2021, SR-III.6131.266.2021, SR-III.6131.209.2021.

Natomiast do Podkarpackiego Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie złożyliśmy wniosek w sprawach o nr:  OS-I.7123.1.189.2021.AB, OS-I.7123.1.187.2021.AB, OS-I.7123.1.186.2021.MR, OS-I.7123.1.175.2021.AB, OS-I.7123.1.177.2021.AB. 

            Poza spotkaniami z włodarzami miasta braliśmy również udział w ogólnopolskiej akcji SOS – Dajmy Drzewom Prawo. Polega ona na zawieszeniu wokół pni drzew czarnych wstęg z napisem: „SOS” i „Dajmy  Drzewom Prawo”. Przed wydarzeniem poinformowaliśmy lokalne media o idei akcji, która ma zwrócić uwagę na pilną potrzebę zmiany prawa krajowego i dostosowania do niego lokalnych przepisów w sprawie efektywniejszej ochrony drzew.

Miesiąc grudzień w statystykach:

Ilość zgłoszeń od mieszkańców w ciągu miesiąca: 3

z czego zgłoszenia:

• wycinka – 1
• okaleczenie drzewa – 0
• inne (np. nasadzenia, pomniki przyrody) – 2

Inicjatywy własne strażnika: 6

Udzielone informacje i porady: 3